maandag 26 september 2011

Troonrede of Trendrede?

2012 het jaar van de Verbinding !

Van politici verwacht je dat zij een overkoepelende visie hebben op de samenleving en ontwikkelingen daarbinnen en daarop hun toekomstige beleid afstemmen.
In deze crisistijd lijkt het echter overal kommer en kwel. Het gaat momenteel alleen nog maar over bezuinigingen, het overheidshuishoudboekje op orde brengen en de economie weer laten groeien.
Een inspirerend toekomstbeeld vinden we ook niet terug in de Troonrede die de Koningin jaarlijks uitspreekt maar wordt opgesteld door de Minister president en dit jaar dus Mark Rutte van de VVD. Hij verweet zijn voorganger Balkenende in eerdere troonredes ook dat ze weinig inspirerend waren. De troonrede van Rutte is echter van hetzelfde laken een pak.


Gelukkig hebben we daarnaast de Trendrede en die is wel zeer inspirerend.
Voor de tweede keer heeft een groep van elf trendwatchers het initiatief genomen om hun actuele visie uit te dragen. Het zijn Christine Boland, Tony Bosma, Marcel Bullinga, Goos Eilander, Tom Kniesmeijer, Richard Lamb, Norbert Mirani, Carl Rohde, Hilde Roothart, Ronald van den Hoff en Marie-Lou Witmer die ons dit cadeau geven. In een document van elf bladzijde tekst geven zij ons een goed beeld van de huidige gang van zaken en zoeken vooral naar lichtpuntjes en ontwikkelingspatronen. Zij geven vele voorbeelden die bij het grote publiek waarschijnlijk nauwelijks bekend zijn. Het nadeel daarvan is dat zij geen bronverwijzing of volledige vermelding gebruiken.

De auteurs kennen hun klassieken en gebruiken een citaat uit het boek “Scheeps-jongens van Bontekoe” van Johan Fabricius: ”Dat we kerels van stavast moeten zijn, van één zin en van één hart”! In deze onzekere en angstige tijden een prima oproep aan burgers om af te gaan op zijn/haar innerlijk kompas.

Een mooi stuk gaat ook over cirkels van vertrouwen, waarbij Nederland een levend laboratorium voor de rest van de wereld zou kunnen zijn. "We kunnen creatief denken, durven te spelen en te delen"! Dat zijn allemaal eigenschappen om een flinke stap vooruit te zetten. "We zijn een land van flexibilteit en kleinschaligheid en daarin schuilt onze kracht".
Er staat ook prachtig proza in zoals de zin: “ We hebben menselijkheid, troost en schoonheid nog om de woedevulkaan tot bedaren te brengen” of ”de creatieve geesten met een sterk intern anker, die geen muren optrekken maar verbindingen leggen”. Het is niet moeilijk om te duiden wie of wat de schrijvers hier bedoelen.

Het jaar 2012 zou het Jaar van de Verbinding kunnen worden volgens de auteurs:
“…als mensen durven uit te gaan van de toekomstpotentie…, vernieuwing koesteren en voeden zodat deze de kans krijgt boven… de kille kleibodem uit te komen”.
Al met al een echter aanrader. Voor de volledige tekst zie http://www.scribd.com/doc/64816510/TrendRede-2012

donderdag 8 september 2011

Toch een plutocratentax ?


Belasting op hogere inkomens.

In het NRC stond deze week een redactioneel artikel met als titel “Liever geen plutocratenheffing” . Het artikel is een reactie op recente oproepen van miljonairs zoals Warren Buffet in de VS en een zestiental personen in Frankrijk om de belastingen voor topverdieners en vermogenden in deze crisistijd juist hoger te maken. De auteur van het NRC artikel noemt dit denigrerend een rijkeluisheffing en noemt het symboolpolitiek en niet de oplossing van de crisis.

Inderdaad is dat niet de oplossing van de crisis, maar het geeft de bevolking wel het idee dat iedereen meebetaalt aan de crisis en niet alleen de ambtenaren en de gewone werkende bevolking die hun besteedbaar inkomen zien dalen, hun pensioenen zien verdampen en de inkomensongelijkheid zien toenemen.
In Frankrijk heeft de regering wel meteen een voorstel ingediend om de inkomstenbelasting boven de € 500.000 met 3% te verhogen. In Italië en Spanje overweegt men dit ook. In Frankrijk spreekt men pas van hoge inkomens vanaf een half miljoen Euro! In de VS spreekt Obama van hoge inkomens vanaf $ 200.000!

In Engeland kwam meteen een reactie van 20 vooraanstaande economen om de huidige voorgestelde inkomstenbelasting van 50% bij inkomens boven de 150.000 ₤ (= € 170.000), juist zou moeten worden afgeschaft, omdat een dergelijke maatregel slecht zou zijn voor de economie en de werkgelegenheid. Rijke mensen investeren meer in de economie is hun redenering, die echter niet op een wetenschappelijk bewijs kan rekenen. Integendeel. De studie van Wilkinson & Pickett (boek : “The Spirit Level”) toont juist aan dat een kleinere inkomensongelijkheid in een land zeer positieve maatschappelijke en sociale gevolgen heeft.
Het is dus niet alleen een stokpaardje of hobby van linkse politieke partijen en populisten om de hogere inkomens zwaarder te belasten. Ook Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen heeft in vele economische studies al in de jaren 70 van de vorige eeuw gepleit voor een kleine inkomensongelijkheid (Tinbergennorm).

Premier Rutte zei in een reactie dat het voor Nederland niet nodig is want wij hebben al een hoge belastingvoet van 52% bij een belastbaar inkomen boven de € 55.000,-.
De huidige regering wil toch de inkomensvoet voor het maximum tarief verlagen zodat mensen al eerder onder de hoogste categorie vallen.
Dat is inderdaad fors vergeleken met de inkomstenbelasting in andere Europese landen. Heel opvallend is echter niet alleen de hoogte van het percentage die in Europa varieert van soms 30, 40 en dus bij ons dus 52% !
Belangrijk is vooral ook vanaf welk inkomensniveau. De hogere inkomensgrens van € 1,7 ton (GB), $ 2 ton (VS) of € 5 ton( Frankrijk) tegenover een halve ton Euro in Nederland. In Nederland kennen we de Balkenendenorm waarbij het salaris van de minister president (het zwaarste ambt ) als maximum geldt voor alle topsalarissen in de publieke sector. Dus rond de € 200.000 zien wij als maximale grens.
Een maximum tarief van 52% bij een belastbaar inkomen van een halve ton is wel een grote aanslag! Een hoger opgeleide leraar, ambtenaar of zelfstandige komt hierin al gauw terecht. Netto hou je procentueel hetzelfde over bij een inkomen van € 50.000,
€ 500.000 of € 5.000.000,- maar absoluut gezien praat je over enorme verschillen!

De midden inkomens worden in Nederland veel te zwaar belast en daarom zou de hoge inkomensgrens in Nederland juist naar € 100.000 moeten gaan voordat het 52% tarief geldig is. Dat geld kan gemakkelijk gehaald worden bij de hoogste inkomenscategorie vanaf € 1 ton die onder het nieuwe tarief van 55 % valt. Dat zou pas echt rechtvaardig zijn.
Daarnaast zou de vermogens- en erfrechtbelasting ook veel progressiever mogen zijn.
Een jaarlijkse vermogensheffing van 4% op kleine spaarsaldi is een zware premie maar niet voor hoge spaarvermogens.

We vergeten daarnaast vaak dat de rijken onnodig aanspraak kunnen maken op alle sociale regelingen van AOW, kinderbijslag en hypotheekrente aftrek. Onroerend goedmiljonair Jan Mens vertelde bij Knevel & van de Brink dat dat echt onnodig was!

Verder is het zo dat de afdrachten voor de meeste sociale premies een inkomensgrens hebben. De hogere inkomens hoeven deze sociale premies niet eens te betalen en de lagere en middeninkomens moeten dit wel.
Een verschuiving van belastingen waardoor minder inkomsten- en vermogensbelastingen en meer consumentenbelastingen (zoals BTW, benzine-, alcohol- en tabaksaccijnzen) zou ook te prefereren zijn.
Het belastingstelsel kan dus wel veel beter en rechtvaardiger, zoals oud-hoogleraar fiscaal recht Dieter Brüll al decennia geleden beweerde.

Update 2020
Tijdens het World Economic Forum in Davos in februari 2020 werd een open brief besproken van een groep multimiljonairs, die zich de Patriottistische  Miljonairs noemen. Deze groep van 121 personen waaronder ook de voormalig Unilever topman Paul Polman roept de politiek wereldwijd op om een hógere belasting voor de rijken in te voeren. Vorig jaar maakte de Nederlander Rutger Bregman veel furore met zijn publieke oproep voor een tax-reform.  Dat zou het belangrijkste onderwerp moeten zijn. De Franse president Macron en de Amerikaanse minister van Financiën hebben ook  een voorstel besproken van een algemene wereldwijde winstbelasting om te voorkomen dat multinationale ondernemingen vertrekken naar landen met de laagste belastingvoet. Het besef en belang wordt nu wel onderkend, maar voordat dit ingevoerd zal zijn is er nog een lange weg te gaan. Laten we daarom toch maar beginnen in afzonderlijke welwillende landen.