vrijdag 29 april 2011

Botte afwijzing van minister Kamp



Wel onderzoek naar pensioenen!.

Twee door een Kamermeerderheid aangenomen moties verzochten de verantwoordelijke minister Kamp om een onderzoek te verrichten naar de beursprestaties van pensioenfondsen en de terugstortingen van pensioenfondsen aan bedrijven gedurende de afgelopen 10 jaar.
Deze week antwoordde minister Kamp de Tweede Kamer dat hij daartoe niet bereid was.
Hij wilde liever vooruit kijken in plaats van naar het verleden en het onderzoek zou een te groot tijdsbeslag vragen van zijn departement !
Is dit in het belang van de samenleving en de pensioengerechtigden in het bijzonder? Of duikt de minister liever niet in de vuile was, omdat een partijgenoot en oud VVD-politicus mogelijk in opspraak komt? Het is bekend dat Ed Nijpels een lucratief baantje heeft gehad in het bestuur van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (nu APG geheten) en niet vanwege zijn financieel economische kennis.

Pensioenfondsen hebben miljarden verloren tijdens de recente financiële en economische crisis. Als gevolg daarvan is de dekkingsgraad flink gezakt en zijn pensioenen bevroren en gaan de premies waarschijnlijk omhoog en krijgen wij pas later ons pensioen. De pensioengerechtigden draaien dus op voor de verliezen.
In de gouden jaren toen de pensioenfondsen wel zeer hoge dekkingsgraden behaalden werd zelfs geld teruggesluisd naar bedrijven (en de overheid).
Dankzij een rechtszaak die momenteel loopt in de zogenaamde vastgoedfraude waarbij o.a. twee directeuren van het Philips Pensioenfonds en het Bouwfonds betrokken zijn weten we nu dat er meerdere verdachte vastgoedtransacties zijn geweest waarbij de directeuren zelf veel geld verdiend hebben maar het Philips pensioenfonds zwaar hebben benadeeld. Vastgoedprojecten werden te duur gekocht of te goedkoop verkocht zo blijkt nu ook uit een in opdracht van Philips uitgevoerd onderzoek.
Zo is ook bekend geworden dat Philips rond 2000 een tijdlang zelfs geen pensioenafdrachten hoefde te betalen voor haar werknemers en dat ging om 200 à 250 miljoen euro per jaar. Daarnaast heeft het pensioenfonds in die jaren zelfs geld teruggestort aan Philips ter waarde van 640 miljoen Euro. Dat gebeurde ook bij Unilever en de Rabobank.
Als die onttrekkingen er niet waren geweest zouden veel pensioenfondsen er nu veel beter voorstaan.

Werknemers zijn wel verplicht aangesloten bij een pensioenfonds maar hebben er meestal geen zeggenschap over. Het bestuur ligt in handen van de overkoepelende werkgevers- en werknemersorganisaties (vakbonden). Nieuwe wetgeving is aangenomen om ook gepensioneerden toegang te geven tot het bestuur.

In maart 2010 kwam de Nederlandse Bank al met een vernietigend oordeel over het beleggingsbeleid en de beleggingsstrategie van veel pensioenfondsen. DNB constateert onder meer ‘dat pensioenfondsen geen goed zicht hebben op het eigen vermogen’. Dat is ronduit verbijsterend, omdat de dekkingsgraad wordt vastgesteld juist op basis van dit eigen vermogen en omdat uit die dekkingsgraad weer de indexatie van de pensioenen volgt.

Deze week werd bekend dat de Nederlandse Bank een nieuw onderzoek heeft afgerond naar de deskundigheid van pensioenfondsen. De conclusies zijn ontluisterend!
"De meeste pensioenfondsen hebben niet de kennis in huis om de risico’s van hun beleggingen goed in te schatten en te beheren"! Een groot deel van de pensioenreserves worden uitbesteed aan professionele vermogensbeheerders en de pensioenfondsen zijn niet goed in staat deze partijen te controleren. Vaak rekenen ze hoge kosten en zijn die niet transparant maar verdisconteerd zijn in het beleggingsresultaat.

Bij de pensioenfondsen zelf zijn de beheerskosten vaak heel hoog. Zo moeten goede doelenorganisaties voldoen aan strenge eisen met betrekking tot de uitvoeringskosten om in aanmerking te komen voor een keurmerk en officiële erkenning, waar de pensioenfondsen zeker niet aan voldoen.
Zo ontstond er ook veel commotie toen een actualiteitenprogramma onthulde dat pensioenfondsen (of vermogensbeheerders uit hun naam) belegden in de wapenindustrie en met name fabrikanten van clusterbommen. Sindsdien hebben pensioenfondsen hun beleggingsbeleid aangescherpt.
Dit alles geeft aan dat er veel is mis gegaan bij onze pensioenfondsen en dat uiteindelijk de burger daar de dupe van is. Er is dus alle reden voor een alomvattend en diepgaand onderzoek naar het functioneren van de pensioenfondsen en als de minister dat nu afwijst dan moet de Tweede Kamer zelf een parlementair onderzoek instellen.
Ons pensioengeld is dat zeker waard !

woensdag 20 april 2011

De rol van Europa



Europa en de financiële Markten
- een boekbespreking-


Europa in de praktijk” is een reeks van 10 publicaties van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) en Comité Ander Europa die in 2011 en deels in 2012 zullen verschijnen.

SOMO bestaat al sinds 1973 en richt zich op duurzame ontwikkeling – op sociaal, ecologisch en economisch gebied- . Eind jaren 70 had SOMO ook een eigen afdeling in Eindhoven. Zo heb ik tijdens mijn studententijd zelf stage gelopen bij SOMO en onderzoek gedaan naar Philips. Nu is SOMO gevestigd in Amsterdam (zie ook www.somo.nl)

Comité Ander Europa is pas ontstaan in 2005 na het referendum over Europa.
Beide zijn maatschappelijke onafhankelijke organisaties die enerzijds het belang van een sociaal Europa benadrukken maar anderzijds heel kritisch zijn over het huidige ondemocratische en neoliberale beleid.
Zo worden in de publicatie “Europa en de financiële markten” de oorzaken van de huidige financiële en economische crisis besproken en de rol die Europa daarin heeft gespeeld. Het is een dun boekje van 37 bladzijden dat zo eenvoudig mogelijk voor een groot lezerspubliek is geschreven om de ontstane situatie uit te leggen.

De huidige crisis is in eerste instantie ontstaan door de hypotheekcrisis in de VS die vervolgens banken en hypotheekverstrekkers in grote problemen bracht. Toen Lehman Brothers omviel omdat de overheid in de VS deze bank niet wilde steunen sloeg de crisis over naar Europa en andere delen van de wereld. In veel Westeuropese landen bleken de banken ook veel van deze slechte hypotheken op de balans te hebben staan, die daardoor ook in de problemen kwamen en gesteund moesten worden door de overheid.
Zo ontstond de bankencrisis en als gevolg daarvan ook een landencrisis omdat veel overheden door het geven van de steun aan banken en verzekeraars zelf ook grote schulden moest maken. Zo moesten landen als Griekenland en Ierland ook met enorme bedragen gesteund worden door het Europese Noodfonds. Eenzelfde lot wacht Portugal.
De optelsom van deze ontwikkelingen is dat we daardoor ook een economische crisis hebben gekregen omdat banken weinig geld meer uitlenen en zelf moeten “sparen” en daarnaast overheden weinig geld hebben voor beleid en extra gaan bezuinigen. Daardoor hebben bedrijven en later ook burgers het steeds moeilijker gekregen.
Het IMF schatte de verliezen als gevolg van de crisis over 2008 al op 3,4 en halverwege 2009 al op 12 biljoen dollar. Dat is 20% van de jaarlijkse totale productie van de wereldeconomie.
De International Labor Organisation (ILO) heeft becijferd dat de crisis alleen al in 2009 wereldwijd 27 miljoen mensen hun baan heeft gekost. Het aantal Amerikanen dat in armoede leeft is gestegen van 39,8 naar 43,6 miljoen in 2009. Dat is één op de zeven!
De burger is uiteindelijk de dupe van het casinokapitalisme.
De dieperliggende oorzaak is echter het neoliberale beleid met weinig regels voor en nauwelijks toezicht op financiële instellingen en het opgelegde vrije kapitaalverkeer.
Landen hebben daardoor nauwelijks wettelijke bevoegdheden om schadelijke kapitaalstromen en grondstoffen- of valutaspeculaties tegen te houden. Banken, hedgefondsen en beleggingsfondsen hebben met hun supersnelle computers vrij spel en de mogelijkheid om miljarden aan dollars of Euro’s in fracties van seconden over de hele wereld te verplaatsen en daardoor landen en zelfs hele regio’s in gevaar kunnen brengen. De huidige crisis is zeker niet de eerste. In haar boek De shock doctrine heeft Naomi Klein minutieus meerdere eerdere crises beschreven zoals in Mexico(94/95), Azië (97/98), Argentinië (99-2002) en gebruikt daarbij de term “rampenkapitalisme”.
De financiële handel heeft een omvang van 4.000 miljard dollar per dag, daarvan is slechts 2% gerelateerd aan de “echte” economie (producten en diensten). De winsten op kapitaal zijn vele malen hoger dan de winsten op productieve arbeid. Het financiële verkeer staat dus helemaal niet meer in dienst van de economie en samenleving maar is een eigen leven gaan leiden daardoor geholpen door overheden.
Al in het verdrag van Rome uit 1957, dat de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) bezegelde, stond een bepaling dat “alle beperkingen op het vrije verkeer van kapitaal tussen lidstaten en tussen lidstaten en 3e landen verboden zijn”(63.1).
De echte liberalisering van het kapitaalverkeer kwam pas in de jaren tachtig op gang. Onder druk van de financiële markten en haar sterke lobby kwam de Europese Commissie in 1985 met concrete voorstellen. In 1999 kwam het actieplan voor financiële dienstverlening en dat was ook de hoeksteen van de Lissabonstrategie in 2000.
De meeste economen en politici geloofden heilig in de vrije markt voor producten en financiële diensten omdat vrije concurrentie zou leiden tot de laagste prijzen.
Inmiddels kennen we de gevolgen. Vandaar de hoop dat nieuwe wetgeving een herhaling van dergelijke crises zullen voorkomen. Helaas is dat echter nog steeds niet het geval.
Zo zijn er wel nieuwe toezichthouders gekomen in Europa en de VS , zijn de eigen vermogenseisen voor banken verhoogd en zijn er regels gesteld aan het handelen van hedgefondsen en is goedkeuring vooraf nodig voor nieuwe financiële producten.
De politieke en internationale besluitvorming is echter traag en nog steeds spelen nationale belangen een grote rol. Ten aanzien van het neo-liberale denken, het vrije kapitaalverkeer en de omvang van de financiële sector zien we echter weinig structurele en fundamentele wijzigingen. Zolang dat niet gebeurt is de maatschappij en de burger weer de dupe bij de volgende crisis die zeker zal optreden. Dat kan de ineenstorting zijn van de VS zijn als de dollar valt, een creditcardcrisis of een andere schuldencrisis.
Al met al een lezenswaardig boekje dat de burger flink wakker schudt!