dinsdag 30 november 2010

Parlementair Financieel Onderzoek

Onderstaand artikel is ook gepubliceerd op de SP-website, afdeling Eindhoven in de rubriek Opinie vanaf 1 december 2010


Commissie De Wit II

In al het rumoer rondom de PVV kamerleden was er de afgelopen weken maar weinig media aandacht voor het besluit van de Tweede Kamer om de parlementaire
enquetecommissie onder leiding van SP-kamerlid Jan de Wit het groene licht te geven. Dit vervolg onderzoek naar de aanpak van de financiële crisis door de Nederlandse overheid heeft een hogere status gekregen zodat de commissie nu ook politici onder ede mag verhoren. Het eerste onderzoek naar de oorzaken van de financiële crisis heeft een gedegen rapport opgeleverd met aanbevelingen die breed gedragen werden door de 2e Kamer.

Nu gaat het om nog veel belangrijkere zaken, want het gaat om de besteding van tientallen miljarden belastinggeld aan banken die dreigden om te vallen.
De gemiddelde burger is daar erg verbolgen over omdat zij uiteindelijk opdraaien voor de uitwassen in het financiële systeem. Er wordt zelfs gesproken over casinobanken die zeer hoge risico's hebben genomen om maar zoveel mogelijk korte termijn woekerwinsten te maken.
Zij namen die risico's omdat de banken wisten dat zij te groot waren om failliet te kunnen gaan ("too big to fail "). De overheid zou hoe dan ook bijspringen.

Inmiddels hebben overheden de regels voor banken aangescherpt. In Europa onder andere door de Basel III akkoorden die onder het voorzitterschap van Nout Wellink zijn opgesteld. Daarin worden banken verplicht hogere eigen vermogenseisen te hanteren. Toch is het de vraag of dat voldoende is, omdat het Baselcomité bestaat uit Centrale Bankiers die eerder in hun toezicht ook tekort zijn geschoten, zo concludeert ook de commissie de Wit. In de VS heeft men het meest uitgebreide pakket aan maatregelen genomen om de banken te reguleren. Het betreft 1000 bladzijden tellende wetgeving die Obama door het congres en de senaat heeft geloodst.
De president van de Bank of England, Mervyn King , heeft echter nog steeds twijfels en zegt dat hogere kapitaalbuffers een volgende crisis niet zullen voorkomen. Hij wil de financiële sector verder herstructureren door banken op te splitsen in spaar- of nutsbanken en handels- /investeringsbanken. De nieuwe regering in Engeland heeft daarom ook een onderzoekscommissie (Independent Commission on Banking) ingesteld die in 2011 met resultaten moet komen. Simpel gezegd zal er nog veel gedaan moeten worden om het financiële systeem weer dienstbaar en veilig te laten functioneren ten behoeve van de burger, de ondernemer en de overheid.

Gelukkig is er inmiddels ook een stroom aan literatuur over het interne reilen en zeilen van banken. Zo is er het gedegen boek van Jeroen Smit "De prooi" over de perikelen en grootheidswaan bij ABN/AMRO en ook het boek "De Kloof" van Piet Depuydt over vergelijkbare machtsspelletjes tussen Nederlandse en Belgische bestuursleden bij Fortis.
Een ander zeer boeiend boek "Een menselijke economie" van oud-bankier Ad Broere, geeft ook een historisch inkijkje in het financiële systeem en vooral de dubieuze rol van de "bank der banken" de BIS in Bazel. De overheid heeft feitelijk de macht over het geld en de geldschepping uit handen gegeven en overgedragen aan private instellingen, zoals de Fed en de BIS. Daardoor moeten zij nu ook flink betalen om geld te lenen al hebben ze wel nog enige macht over de rentebepaling.

Vele deskundigen hebben zich erover verbaasd dat de bevolking niet massaal in opstand is gekomen tegen deze praktijken. Al is er momenteel wel een actie van de Franse oud-voetballer Eric Cantona. Hij heeft op Internet een oproep heeft gedaan aan burgers om op 7 december massaal hun banktegoeden op te vragen en zo het bankensysteem te laten instorten. Als miljoenen mensen daar wereldwijd gevolg aan geven dan wordt het inderdaad hachelijk. Als de banken sneuvelen dan zijn er onder de burgers ook vele slachtoffers. Mensen die hun geld niet meer kunnen opnemen of waarvoor geen garanties zijn afgegeven door de overheid, zoals in Nederland. De Nederlandse overheid heeft zich garant gesteld voor een spaarbedrag van € 100.000 per persoon sinds de teloorgang van Icesave en de DSB. Cantona pleit ook voor een nieuw soort, namelijk burgerbanken, om te voorkomen dat we terugvallen op staatsbanken. Dus om een dergelijke bankrun te voorkomen zou de overheid eerder zelf
gestructureerd moeten ingrijpen om banken kleiner en veiliger te maken.

Commissie de Wit mag gaan onderzoeken of de grootbanken inderdaad het hele financiële en economische systeem kunnen ontwrichten als zij failliet zouden gaan.
Wie loopt er onherstelbare schade op? De aandeelhouders? Ja natuurlijk,maar zij hebben ook decennialang erg geprofiteerd van uitgekeerde dividenden en koersstijgingen. Deze partijen zouden die risico's aan moeten kunnen ook al
zijn daar grote andere banken,pensioenfondsen,de directie (via aandelenopties) en misschien zelfs regeringen bij betrokken.
De kleine rekeninghouders lopen een beperkt risico door de garantiestelling. De grote vermogenden zullen inderdaad flink verliezen, maar dat drijft hun nog niet in armoede.
Hoe staat het met het bedrijfsleven? MKB bedrijven hebben meer kredieten bij banken dan dat zij er tegoeden hebben staan. Hetzelfde geldt waarschijnlijk voor grote concerns. Dus laat grootbanken failliet gaan waarna ze een doorstart kunnen maken als kleinere banken met gezonde en veilige financiële activiteiten.
Een dergelijk faillissement zal dus geen ramp zijn met ontwrichtende gevolgen voor de hele samenleving, al zullen de sterkste schouders wel de meeste lasten moeten dragen maar dat is een toch een eerlijk sociaal principe??!!

donderdag 25 november 2010

Rechtvaardigheid & Duurzaamheid

Palestijnse Rechtvaardigheid en maatschappelijke Duurzaamheid

Op uitnodiging van politiek café weSP kwamen Anja Meulenbelt en Jean-Paul Close op 18 november naar Eindhoven voor een vraaggesprek onder leiding van Hans Horsten.
In een klein zaaltje van Café/Restaurant Usine, met de vertrouwd klinkende naam "Chambre d'amis", kwamen zo'n 30 geïnteresseerden luisteren naar twee uitgesproken moedige mensen. Anja als voorvechtster van rechtvaardigheid in de Israëlisch/Palestijnse kwestie en Jean-Paul als voorvechter van een ecologische, sociale en maatschappelijke duurzaamheid.

Anja Meulenbelt, geboren in 1945, heeft dit jaar een nieuw boek geschreven getiteld: "Oorlog als er vrede dreigt" en daarvoor ook al het boek "Het beroofde Land". Beide gaan over de Palestijnse kwestie waar Anja zeer bij betrokken is geraakt door het huwelijk met een Palestijn.

De meeste mensen kennen Anja Meulenbelt van haar beroemdste boek "De schaamte voorbij" dat een feministische klassieker is geworden. Daarnaast is Anja al twee zittingsperioden senator voor de SP in de Eerste Kamer. Ze heeft aangegeven hierna te zullen stoppen om meer tijd te hebben voor haar schrijverswerk (o.a. weblog) en acties voor het Palestijnse volk.


Hans Horsten en Anja Meulenbelt. Foto: Anke van Hest

Ze was ook heel eerlijk door te zeggen dat ze nog steeds SP hoog in het vaandel heeft voor de acties die ze doen en de standpunten die ze uitdragen. Toch is ze ook teleurgesteld in de SP als het gaat om het te weinig opkomen voor problemen van vluchtelingen en de Palestijnse kwestie.

Haar nieuwste boek is het resultaat van een grondige voorstudie, zoals wel blijkt uit de 20 bladzijden literatuur en 37 bladzijden voetnoten! Ze beschrijft zeer uitgebreid de hele geschiedenis van de Palestijnse kwestie en de houding van Israël, met vooral ook veel aandacht voor de verschrikkelijke inval in Gaza in december 2008. Deze duurde 3 weken en daarbij vielen ruim 1400 doden en vele gewonden. In gruwelijke details beschrijft Anja deze gebeurtenis die beschouwd kan worden als een vorm van genocide omdat de Palestijnen in Gaza geen verdedigingsleger hadden. Israël gebruikte fosforgranaten en overtrad de regels van het internationale recht en is ook later door VN rapporteur Goldstone veroordeeld voor oorlogsmisdaden (evenals de Palestijnen trouwens, vanwege de Hamas raketbeschietingen op Israëlische burgerdoelen).

Anja is de dochter van verzetsouders, die Joodse kinderen hebben geholpen onder te duiken. Natuurlijk is Anja niet de eerste Nederlander die aandacht vraagt voor de rechten van Palestijnen. Al eerder deden dat ook Dries van Agt (met zijn boek "Een schreeuw om recht, de tragedie van het Palestijnse volk" uit 2009) en Gretta Duisenberg.

Anja heeft veel mensen uit allerlei kringen gesproken en komt al jaren in de Palestijnse gebieden en heeft de situatie steeds verder zien verslechteren. Haar titel maakt duidelijk dat het de Israëliërs helemaal niet gaat om vrede te sluiten met de Palestijnen of om een "twee staten"-oplossing te zoeken. Duikend in de geschiedenis van het ontstaan van Israël en hun ideeën van een Joodse Staat en het zionisme is het duidelijk dat Israël de volledige heerschappij wil krijgen over Palestina en ook een Joodse meerderheid voor nu en de toekomst probeert te realiseren. Nog steeds hebben de Israëliërs nooit een concreet vredesplan gepresenteerd met een oplossing voor de bezette gebieden, de vluchtelingen of de grenzen. De Palestijnen wel en die waren tot grote concessies bereid zonder dat het tot een resultaat leidde. Al met al lijkt het er sterk op dat Israël helemaal geen vredesoplossing wil. Toch maakt Meulenbelt ook duidelijk dat deze problematiek niet alleen de Palestijnen treft, maar dat ook het hele Israëlische volk hierdoor getroffen wordt.

Verrassend ook zijn sommige details zoals het feit dat men Albert Einstein ooit heeft gevraagd om premier van Israël te worden. Dat weigerde hij om praktische en principiële redenen. Later wilde hij premier Moshe Dayan ook geen hand schudden en noemde hem een Nazi ! Israël heeft ook als sinds haar ontstaan in 1948 geen grondwet en feitelijk is Israël dus ook geen democratische rechtstaat, zoals Meulenbelt uitgebreid uit de doeken doet. De in Israël wonende Palestijnen worden als tweede rangsburgers behandeld en uitgesloten van vele burgerrechten.


Vragen uit het publiek Foto: Anke van Hest

Pas als Israël een grondwet (met gelijke rechten/plichten voor alle bewoners) aanneemt en een echte democratie wordt (met scheiding van kerk en staat en een onafhankelijke rechtspraak) en daarmee dan ook het zionisme en het idee van een Joodse staat loslaat is er een oplossing mogelijk, volgens Meulenbelt. Israël verkeert ook bijna constant in een "staat van oorlog", die het leger alle bevoegdheden geeft en de politiek en burgerrechten op het tweede plan zet. Het boek geeft een heel goed inzicht in deze complexe situatie en de ontstaansgeschiedenis zowel vanuit Israëlische alsook Palestijnse kant.

Het is een onthutsend boek zoals ook Hans Horsten al in het begin aangeeft. Van het boek zijn ook maar twee recensies in de kranten verschenen (Vrij Nederland en de Volkskrant) en die waren teleurstellend. Een kop luidde zelfs "Meulenbelt dramt door"! Het is bepaald geen vakantieliteratuur, maar wel heel belangrijk voor degenen die de waarheid en alle feiten willen kennen. Die feiten heeft Anja op een zeer gedegen manier verzameld en gepresenteerd. Ze ligt daarmee vaak onder vuur en krijgt op haar weblog ook vele "hate-mails". De politieke en media elite horen deze verhalen liever niet. Zelfs Verhagen, onze vorige minister van Buitenlandse Zaken, gedraagt zich als iemand die Israël onvoorwaardelijk steunt.

Toch blijft Anja ondanks alle kritiek doorgaan om te strijden voor rechtvaardigheid en is ze toch nog een beetje optimistisch. De Vietnamoorlog is ook ooit beëindigd, omdat de geschiedenis leert dat je geen oorlog kunt winnen als je tegen een hele bevolking moet vechten. Ook het Apartheidsregime in Zuid Afrika is ooit gevallen, toen president De Klerck toenadering zocht tot Nelson Mandela.

Bewonderenswaardig hoe een 65-jarige nog zo strijdlustig is en de moed heeft om steeds maar weer terug te keren naar de Palestijnse gebieden. Ze loopt een persoonlijk risico, want het is wel zeker dat de Mossad een dossier over haar heeft. Door de huidige wetgeving in Israël kun je al voor "onschuldige" activiteiten langdurig in de gevangenis belanden. Steun verlenen aan dienstweigeraars, vluchtelingen en zelfs demonstreren is strafbaar.

Anja benadrukt dat ze zelf werkzaam is geweest in de hulpverlening en daar heeft meegemaakt hoe slachtoffers ook daders kunnen worden. De Joden waren zelf slachtoffers van de holocaust in WOII, maar hun familieleden of bloedverwanten zijn nu vaak de daders van gruwelijke wreedheden tegen het Palestijnse volk. Ook over Nederland voelt Anja Meulenbelt zich erg bezorgd sinds Geert Wilders naar het centrum van de politieke macht is opgeschoven.

Onze eeuwenoude roem van tolerante, verdraagzame en multiculturele samenleving ligt onder vuur nu de polarisatie tegen moslims toeneemt en er angst gezaaid wordt. Zelf heeft Anja zich weer opnieuw verdiept in boeken die het ontstaan van het fascisme beschrijven en is blij dat enkele intellectuelen nu openlijk durven te beweren dat Wilders fascistisch is. Het kwaad moet ontmaskerd worden! Na het gesprek gaat Anja Meulenbelt snel weg omdat ze 's nachts weer zou vertrekken naar Gaza om haar man te ontmoeten, die zelf ook lange tijd in een Israëlische gevangenis heeft gezeten.


Hans Horsten en Jean-Paul Close foto: Anke van Hest

Het tweede deel van de avond konden we kennismaken met de oprichter van de Stad van Morgen Jean-Paul Close en ging over duurzaamheid, maar dan wel met een hele brede betekenis. Hans Horsten introduceert Jean-Paul Close als filosoof, schrijver en adviseur, die bijna 25 jaar in het buitenland heeft gewoond vanwege zijn werk als algemeen directeur bij Philips.

Toen hij naar Nederland terugkwam schrok hij van het feit dat Nederland verworden was tot een koude en egoïstische samenleving. Getrouwd met een buitenlandse vrouw en twee jonge kinderen probeerde hij weer in Nederland een bestaan op te bouwen. Dat werd extra moeilijk toen bleek dat zijn vrouw niet kon aarden en hij als alleenstaande vader de zorg en opvoeding voor zijn kinderen op zich moest nemen. Dat werd niet begrepen door uitkeringsinstanties en hij belandde in een persoonlijke crisis, die echter van groot belang is gebleken voor zijn huidige opvattingen en denkbeelden. In een dergelijke situatie ga je nadenken en je afvragen wat er nu echt belangrijk en betekenisvol is: Is het geld? Macht? Nee, het gaat om menselijke waarden zoals geluk! "Zonder waarden is het leven waardeloos", zegt hij letterlijk! Wij zijn dat in onze jachtige samenleving bijna verloren, omdat alles draait om economische groei en voordeel.

Zo vertelt hij zeer bevlogen en in een stortvloed van woorden dat alleen in een crisis mensen bereid zijn hun opvattingen en gedragingen te veranderen, zoals hij zelf heeft ervaren. Hij trekt meteen de parallel met de huidige financiële, economische en milieucrisis. Pas als mensen het in hun beurs voelen gaan zij over tot actie. Nu is zo'n moment om het roer volledig om te gooien. We moeten ons niet meer afhankelijk opstellen tegenover de overheid en de hand ophouden. We moeten zelfredzaam, zelfverantwoordelijk en zelfvoorzienend worden. Dat is een persoonlijk bewustwordingsproces zo benadrukt hij.

Close geeft zelf het voorbeeld van een dienstbare ondernemer als initiatiefnemer van "De stad van Morgen". Daarnaast vertelt hij over de wankele positie van de euro, die vooral lijdt onder speculatieve acties. De overheden die maar geld blijven pompen in noodlijdende financiële instellingen en in de economie maken ons armlastig, want de burger moet aan het eind van de rit voor de kosten opdraven. Als tegenwicht hebben we lokale valuta nodig zoals de Let of de Wir in Zwitserland. Close heeft zelf in een voorstel de Eindhovense Buddy gelanceerd, maar het had ook net zo goed de Knuffel genoemd mogen worden. Die naam is ingegeven om te benadrukken dat wij die met open armen tegemoet moeten treden als iets van ons! Daarmee kunnen we lokale, sociale en zelfs ondernemersactiviteiten stimuleren en zijn we minder afhankelijk van de overheid of het financiële systeem.

Op een vergelijkbare manier zet Jean-Paul zich in voor energiecoöperaties op het gebied van zonne- en windenergie die ons minder afhankelijk maken van fossiele brandstoffen en de gevestigde orde(de grote energiemaatschappijen). Hij voorspelt dat de kosten van water en energie de komende tijd snel zullen stijgen en misschien wel hoger zullen worden dan de vaste lasten (huur of hypotheek). Close heeft zich ook laten inspireren door het voorbeeld van transition towns. Op stedenbouwkundig vlak moeten we wijken volledig gaan herontwikkelen. In plaats van wijken waar alleen achter de eigen muren en gordijnen gewoond wordt, zullen we een nieuw concept moeten ontwikkelen. Dan bedoelt hij wijken waar mensen wonen maar ook werken, recreëren, hun eigen groenten verbouwen en er volop sociale interactie mogelijk is. Kortom: lokale en autonome gemeenschappen die zichzelf besturen.

Jean-Paul vertelt dat hij met zijn initiatief ook nauw betrokken is bij energie- coöperaties in Texel en Noord Holland. Hij is niet alleen een visionair, maar ook een daadkrachtig ondernemer met realiteitszin. Op vragen uit het publiek legt hij uit hoe een energiecoöperatie opgezet zou moeten worden. Daarvoor zijn ongeveer 6000 woningen in een woonwijk nodig of een aantal grotere industriële panden. De eerste fase is het zo goedkoop mogelijk inkopen van energie waarbij de winst geïnvesteerd wordt in zonnepanelen en windmolens, met het uiteindelijke doel om geheel zelfvoorzienend te worden met alternatieve, onuitputtelijke energie!

Na deze twee bijzondere en vooral moedige sprekers hadden de aanwezigen nog veel na te praten onder het genot van een consumptie. Al met al een zeer inspirerende avond en wie er niet geweest is heeft heel wat gemist!